A thuhet shqip "muaji i Ramazanit" apo "muaji Ramazan"?

Administrator Postuar: 5 Prill, 2024

0 Shikime

Komente

A thuhet shqip "muaji i Ramazanit" apo "muaji Ramazan"?

Në shqipen standarde, po edhe në dialektet, si prirje, kur e shoqëron emri i përgjithshëm “muaji”, emri i muajit përkatës përdoret si ndajshtim i paveçuar, për shembull: muaji mars, muaji prill, muaji shtator…

Po kështu është edhe me emrat e lumenjve dhe të fshatrave, kur këta përdoren në shoqërim të emrave të përgjithshëm të tyre, përkatësisht lumi dhe fshati, për shembull: lumi Valbona, fshati Prekaz…

Ndërkaq, emrat e qyteteve, të shoqëruar me emrin e përgjithshëm “qyteti”, më shumë përdoren si përcaktorë me drejtim, për shembull: qyteti i Elbasanit, qyteti i Pejës... Emri konkret i një kryeqyteti, i shoqëruar me emrin e përgjithshëm "kryeqytet", gjithnjë përdoret si ndajshtim i paveçuar, themi: kryeqyteti Tirana dhe jo kryeqyteti i Tiranës…

Emrat e maleve, të shoqëruar me emrin e përgjishëm “mali”, përdoren thuajse barabar si përcaktorë me drejtim dhe si ndajshtim, për shembull: mali Tomor dhe mali i Tomorit…

Në rastet e përdorimit si ndajshtim i paveçuar, emri qëndron në formën e ngurosur të rasës emërore.

Ndërsa në frazën “në muajin e bekuar”, mbiemri “e bekuar” vihet në rasën kallëzore sikurse edhe emri i përcaktuar prej tij “muajin"; në fjalinë “në muajin shkurt”, emri “shkurt” qëndron në rasën emërore, sepse është ndajshtim i paveçuar.

Por, ndonëse kjo që shënuam më lart përbën prirje të shqipes bashkëkohore, mënyrë të thëni në gjuhën shqipe janë edhe ndërtimet me përcaktim me drejtim: muaji i shkurtit, muaji i marsit…

Se janë shqipe edhe ndërtimet me përcaktim me drejtim: muaji i shkurtit, muaji i marsit…, e shpjegon një ndër sintaksologët më të shquar të gjuhës shqipe, akademiku Mahir Domi në studimin e tij të publikuar në vitin 1981, në numrin tre të revistës “Studime fililogjike” me titull “Përkime e paralelizma sintaksore shqipe-rumune”

Prandaj, sipas prirjes së shqipes bashkëkohore, thuhet “muaji Ramazan” duke e përdorur si ndajshtim të paveçuar, por edhe ndërtimi me përcaktim me drejtim “muaji i Ramazanit” është i frymës së shqipes.

Madje, te përdorimi “kryeneç” “muaji i Ramazanit" i shquaj dy të mira:

1. Funksionin ruajtës: ruan të gjallë një mënyrë të thëni në gjuhën shqipe, që sot nuk ruhet dot te emrat e muajve të tjerë.

2. Realizimin e përftesës stilistike: nëpërmjet ndërtimit me përcaktim me drejtim “muaji i Ramazanit” shprehet veçantia që ka ky muaj ndaj muajve të tjerë.

~Ilmi Rexhepi